@@@وطنم جزین@@@

بادام گیاهی است که از دیر باز توسط انسان شناخته شده و ردپای آن در بسیاری
از اسطوره های باستانی مشاهده می شود. بادام نیز همچون انار، گردو، انگور،
پسته و... از ایران منشا گرفته است. این گیاه نسبت به آب و هوای گرم و خشک
مقاوم است و توسط مصریان، یونانیان و رومیان در امتداد سواحل مدیترانه تا شمال
آفریقا و جنوب اروپا گسترش یافته است. بادام در دهه 1700 توسط کشیشان اسپانیایی به آمریکا (کالیفرنیا) برده شد.
این گیاه در ایران 20 گونه درختی و درختچه ای خاردار و بدون خار دارد که بادام شیرین یکی از آنهاست و به لحاظ اقتصادی دارای اهمیت بسیار است. اغلب گونه های بادام مانند بادام برگ منجمد یا بادام کرمانی، بادام کوهی یا ارژن، بادام عاجی یا خاکستری، بادام مشبک، بادام زاگرسی یا اراکی، بادام ارومیه ای، بادام شیرازی یا کبود و بادام خارآلود انحصاری ایران هستند؛ علاوه بر اینها بادام طاووسی، بادام تفتانی یا بلوچستانی، بادام رواندوزی، بادام تلخ و شیرین، بادام کاغذی که نوع اصلاح شده بادام معمولی است، بادام پرسپولیسی، بادام قره باغی، بادام کردستانی، بادامک، بادام شرقی، بادام خورموجی، بادام مخملی و بادام ارچن یا گنوئی به غیر از ایران در شمال آفریقا ،جزایر بالکان، آسیای جنوب غربی، شمال شرق آناتولی، قفقاز، سوریه، عراق، لبنان، افغانستان، ترکمنستان و آسیای مرکزی می رویند. در بسیاری از مذاهب باستانی بادام نماد (بکارت) است. هم اکنون نیز در برخی از فرهنگ ها آن را نماد مریم مقدس می دانند.
از بادام به عنوان تعویذ باروری و ازدواج استفاده می شود. ایتالیایی ها در جشن عروسی میوه بادام را به نشانه باروری بین مهمانان پخش می کنند. بادام به زهدان جهان نیز تشبیه شده است.
توصیف گیاه شناسی
بادام نزدیک ترین خویشاوند هلو است و در زیر خانواده پرونوئیده، تیره گل سرخ، زیر جنس آمیگدالوس و جنس پرونوس قرار می گیرد.
نام علمی بادام در دهه 1980 از Prunus amygdalus به Prunus dulcis تغییر یافت. امروز واریته های بسیاری از بادام در نقاط مختلف جهان کاشته می شود.
بادام گیاهی است درختی یا درختچه ای که در مقایسه با خویشاوند نزدیک خویش، هلو، عمر بسیار طولانی تری دارد. برگ های بادام خزان پذیر، دراز و کشیده است و در راس، باریک و سر نیزه ای می شود. برگ های جوان تا خورده اند و دمبرگ های غده دار دارند. درخت بادام هر سال شاخه های جانبی کوتاهی تولید می کند که میوه روی همین شاخه ها به وجود می آید. گل های بادام نیز صورتی یا سفید اند و روی شاخه های جانبی پدیدار می شوند. شکوفه بادام زود رس است. میوه، شفت مانند، با فرابر خشک و کم وبیش مخملی است و پس از رسیدن از یک جهت شکاف بر می دارد. فرابر بادام شامل پوسته درونی شاخی و صاف با منافذ مشخص و مغز شیرین و خوراکی در مواردی تلخ است.
بیشتر واریته های بادام خود بارورند اما در مواردی نیز توسط زنبورها از طریق گرده افشانی متقاطع، بذر افشانی می شوند. درختان بادام پس از 3 تا 4 سال میوه می دهند با این حال درخت بادام تا 50 سالگی هم قادر به تولید میوه است.
پوست تنه، برگ و مغز بادام حاوی گلیکوزیدهای سیانوژنیک است. این ماده سمی است و اگر در مقادیر زیاد خورده شود منجر به مرگ یا مسمومیت می شود. میزان این گلیکوزید ها در بادام های وحشی زیاد است اما در واریته های اصلاح شده از میزان این ترکیبات کاسته شده و بر اندازه میوه افزوده شده است. پرورش دهندگان بادام طی سال ها از طریق اصلاح نژاد موفق به انجام چنین کاری شده اند.
وضعیت تولید بادام در جهان

الانه در حدود 1576 هزار تن بادام در سرتاسر جهان تولید می شود و ایالات متحده امریکا با تولید 627 هزار تن مقام اول را در اختیار دارد و پس از آن اسپانیا با 273 هزار تن، ایران با 112 هزار تن، ایتالیا با 88 هزار تن، سوریه با 65 هزار تن، تونس با 60 هزار تن، پاکستان با 49 هزار تن، مراکش با 40 هزار تن، لبنان با 39 هزار تن و یونان با 35 هزار تن در سال به ترتیب مقام های دوم تا دهم را به خود اختصاص می دهند. میزان زمین های زیر کشت بادام در ایالات متحده در مقایسه با سایر کشورها بسیار زیاد تر است و این کشور از عمده ترین صادر کنندگان بادام به شمار می آید و بخش عمده بادام مورد نیاز ژاپن و شمال اروپا را تامین می کند.
موارد مصرف
بادام علاوه بر مصرف خوراکی دارای مصارف صنعتی و پزشکی بسیاری نیز هست. از روغن بادام در تهیه لوازم آرایش، کرم های پوست و صابون به فراوانی استفاده می شود. روغن بادام مایعی است بدون بو به رنگ زرد شفاف و حاوی مقادیر زیادی اولئین و مقادیر کمتری اسید لینولیک و سایر گلیسریدها. روغن بادام فاقد آسترین است از این رو شباهت زیادی به روغن زیتون دارد و می تواند جانشین مناسبی برای آن باشد. از روغن بادام برای رفع ترک خوردگی و خشکی پوست دست استفاده می شود. از پوسته های بادام نیز برای تهیه خوراک دام استفاده می کنند. در ایتالیا از شاخه های باریک بادام به عنوان ترکه مقدس استفاده می شود. از گذشته های دور برای بادام خواص درمانی زیادی قایل بودند و آن را برای درمان سرطان، تومور، زخم، میخچه، پینه و انواع زیادی از التهاب های پوستی مفید می دانستند. مغز بادام تازه بسیار مغذی است و به علاوه دارای خاصیت آرام بخشی است. اما در مواردی پوسته قهوه ای رنگ مغز بادام باعث بروز ناراحتی های گوارشی، کهیر و تب می شود. مغز بادام فاقد نشاسته است و از این رو از آرد آن در تهیه کیک و بیسکویت برای افراد مبتلا به دیابت استفاده می شود. بادام شیرین دارای مصارف پزشکی بسیاری است و از آن در صنعت دارو سازی برای برطرف ساختن تلخی شربت ها، درمان امراض برونشیتی، سرفه های همراه با خارش گلو، گرفتگی صدا، یبوست، دردهای نفریتی(کلیه) و ... استفاده می کنند. از خیساندن مغز بادام در مقادیر اندکی آب، محلولی به دست می آید که به آن شیر بادام می گویند و برای تسکین درد ها و ناراحتی های عصبی از آن استفاده می کنند. برای درمان اختلالات کلیوی، ناراحتی های مثانه و روده، بادام شیرین پوست گرفته و پودر شده را در مقدار کمی آب حل می کنند و به بیمار می خورانند. البته باید توجه داشت که مصرف بیش از اندازه بادام خطرناک است و حتی می تواند منجر به مرگ شود به ویژه در مورد کودکان خردسال.
شرایط رشد و نگهداری
بادام، خاک های عمیق،به خوبی زهکشی شده و آهکی با 8 ـ6 = PH را می پسندد و نسبت به آب و هوای مدیترانه ای، زمستان معتدل و تابستان گرم سازش یافته است. ریزش باران در دوران گل دهی و زمان تشکیل میوه برای گیاه دردسر ساز است و باعث کاهش فعالیت زنبورها در کار گرده افشانی می شود. از سوی دیگر بارندگی در هنگام تولید میوه باعث بروز بیماری های قارچی و باکتریایی می شود.
درخت بادام در سال ابتدایی رشد نیاز به هرس کردن ندارد اما پس از آن برای تحریک تولید شاخه های جانبی به منظور افزایش میزان محصول، گیاه را هرس می کنند. میوه بادام را معمولاً از طریق تکان دادن درخت برداشت می کنند و پس از برداشت، آن را در مجاورت هوا قرار می دهند تا خشک شود. پس از این مرحله پوست میوه را از مغز جدا می کنند. در مرحله آخر مغزها را در کوره های مخصوص ریخته و خشک می کنند. مغز بادام را می توان پس از خشک کردن به مدت طولانی در انبار، ذخیره ساخت. در مواردی نیز آن را به شکل فریز شده تا سال ها نگه می دارند. چنانچه بخواهند مغز بادام را به مدت طولانی انبار کنند آن را ضد عفونی کرده و سپس ذخیره می کنند
درصد ترکیبات موجود در 100 گرم بادام خوردنی

5 .............. (%) آب
598 .................. (%)کالری
19 ................... (%)پروتئین
54 ....................... (%)چربی
20 ....................... (%)کربوهیدرات
7/2 ............................. (%)فیبر
درصد از میزان توصیه شده در روز
0 .......................... ویتامینA
17 ................................ تیامین
58 ................................. ریبوفلاوین
19 ................................... نیاسین
29 .................................... کلسیم
63 .................................. فسفر
50 ..................................... آهن
17 ..................................... پتاسیم